اعتراض به رأی قطعی دادگاه بدوی یکی از حقوق قانونی افراد است که بسته به نوع پرونده (حقوقی یا کیفری) به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود. این اعتراض می‌تواند به‌صورت تجدیدنظرخواهی، فرجام‌خواهی، یا استفاده از طرق فوق‌العاده مانند اعاده دادرسی و اعتراض ثالث صورت گیرد. در ادامه به جزئیات هر یک از این روش‌ها و قوانین مربوط به آنها می‌پردازیم.
فهرست محتوا
تفاوت اعتراض در دعاوی حقوقی و کیفری
- در دعاوی حقوقی: امکان تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی در برخی موارد پیش‌بینی شده است.
- در دعاوی کیفری: برخی آراء بدوی مستقیماً نیازمند فرجام‌خواهی هستند (مطابق ماده ۴۲۸ آیین دادرسی کیفری) و برخی دیگر قابل تجدیدنظر هستند.
اعتراض در دعاوی کیفری
فرجام‌خواهی
طبق ماده ۴۲۸ آیین دادرسی کیفری، برخی آراء دادگاه بدوی که در خصوص جرائمی با مجازات‌های سنگین (مانند قصاص، اعدام، حبس ابد و غیره) صادر می‌شوند، مستقیماً نیازمند فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور هستند و تجدیدنظرخواهی برای آنها پیش‌بینی نشده است.
تجدیدنظرخواهی
آراء دیگر که در ماده ۴۲۷ آیین دادرسی کیفری به آنها اشاره شده است، قابلیت تجدیدنظرخواهی دارند. این درخواست باید به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال شود.
مهلت اعتراض در دعاوی کیفری
- برای تجدیدنظرخواهی:
- ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی برای افراد مقیم ایران.
- ۲ ماه برای افراد مقیم خارج از کشور.
- برای فرجام‌خواهی: همان مهلت‌های تجدیدنظرخواهی اعمال می‌شود.
اعتراض در دعاوی حقوقی
تجدیدنظرخواهی
طبق ماده ۳۳۱ آیین دادرسی مدنی، بسیاری از دعاوی حقوقی، به‌ویژه دعاوی مالی، قابل تجدیدنظرخواهی هستند. این درخواست باید به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال شود.
فرجام‌خواهی
طبق ماده ۳۶۸ آیین دادرسی مدنی، برخی آراء پس از قطعیت، قابلیت فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور را دارند.
مهلت اعتراض در دعاوی حقوقی
- برای تجدیدنظرخواهی:
- ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی برای افراد مقیم ایران.
- ۲ ماه برای افراد مقیم خارج.
- برای فرجام‌خواهی: همان مهلت‌های تجدیدنظرخواهی اعمال می‌شود.
درخواست اعتراض به کدام دادگاه ارسال می‌شود؟
- در دعاوی کیفری:
- تجدیدنظرخواهی: درخواست باید به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال شود (ماده ۴۲۷ آیین دادرسی کیفری).
- فرجام‌خواهی: درخواست به دیوان عالی کشور ارسال می‌شود (ماده ۴۲۸ آیین دادرسی کیفری).
- در دعاوی حقوقی:
- تجدیدنظرخواهی: به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود (ماده ۳۳۱ آیین دادرسی مدنی).
- فرجام‌خواهی: به دیوان عالی کشور ارسال می‌شود (ماده ۳۶۸ آیین دادرسی مدنی).
طریق فوق‌العاده اعتراض به رأی
اعاده دادرسی
اعاده دادرسی یکی از طرق فوق‌العاده اعتراض است که مطابق مواد ۴۷۴ تا ۴۸۰ آیین دادرسی کیفری و مواد ۴۲۶ و ۴۲۷ آیین دادرسی مدنی، در مواردی نظیر کشف دلیل جدید یا مغایرت رأی با قانون انجام می‌شود.
اعتراض ثالث
اعتراض ثالث زمانی مطرح می‌شود که رأی صادره به حقوق شخص ثالثی که در دعوی شرکت نداشته است، لطمه وارد کند. این اعتراض در دادگاهی که رأی را صادر کرده است، انجام می‌شود.
نکات مهم
- رعایت مهلت‌های قانونی اعتراض (۲۰ روز یا ۲ ماه) ضروری است.
- انتخاب وکیل متخصص می‌تواند شانس موفقیت در اعتراض را افزایش دهد.
- در دعاوی کیفری، اعتراض می‌تواند با درخواست توقف اجرای حکم همراه باشد.
گروه حقوقی آس یار با تیمی از وکلای مجرب آماده ارائه خدمات مشاوره و پیگیری اعتراضات شما به آراء دادگاه است.