مواد و تحلیل جلب ثالث

تعریف جلب ثالث:

جلب ثالث به معنای ورود اجباری شخصی به دعوا بنا به درخواست یکی از طرفین اصلی (خواهان یا خوانده) است که مدعی است شخص ثالث در موضوع دعوا مسئولیت یا نفعی دارد و حضور او برای حل‌وفصل صحیح دعوا ضروری است. این موضوع در مواد ۱۳۶ تا ۱۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی مورد بررسی قرار گرفته است.

بهترین وکلای دادگستری تهران

۱. درخواست جلب ثالث (ماده ۱۳۶):

مطابق ماده ۱۳۶:

• هر یک از طرفین دعوا (خواهان یا خوانده) می‌توانند شخص ثالثی را که معتقدند در موضوع دعوا دارای مسئولیت یا حقی است، به دعوا جلب کنند.
• جلب ثالث از طریق ارائه دادخواست صورت می‌گیرد.

۲. مهلت ارائه درخواست جلب ثالث (ماده ۱۳۷):

طبق ماده ۱۳۷:

• دادخواست جلب ثالث باید تا پایان جلسه اول دادرسی ارائه شود.
• اگر دلیل جلب ثالث پس از جلسه اول کشف شود (به‌عنوان مثال، اسناد جدیدی به دست آید)، این درخواست در جلسات بعدی نیز قابل طرح است، مشروط بر اینکه اثبات ضرورت آن امکان‌پذیر باشد.

۳. نحوه رسیدگی به دعوای جلب ثالث (ماده ۱۳۸):

بر اساس ماده ۱۳۸:

• دادگاه باید هم‌زمان با رسیدگی به دعوای اصلی، به دعوای جلب ثالث نیز رسیدگی کند، مگر آنکه رسیدگی به دعوای ثالث نیازمند تحقیقات بیشتری باشد.
• اگر تحقیقات بیشتری نیاز باشد، دعوای ثالث به صورت مستقل رسیدگی خواهد شد.

۴. مسئولیت شخص جلب‌شده (ماده ۱۳۹):

مطابق ماده ۱۳۹:

• شخص ثالث که به دعوا جلب شده است، همانند طرف اصلی دعوا، حق دفاع دارد و می‌تواند مستندات و دلایل خود را ارائه دهد.
• شخص ثالث ممکن است به نفع جلب‌کننده (خواهان یا خوانده) عمل کند یا ادعای مستقلی مطرح نماید.

۵. حق اعتراض به جلب ثالث (ماده ۱۴۰):

بر اساس ماده ۱۴۰:

• اگر دادگاه تشخیص دهد که درخواست جلب ثالث فاقد مبنای قانونی یا حقوقی است، می‌تواند آن را رد کند.
• تصمیم دادگاه در رد درخواست جلب ثالث، قابل اعتراض و تجدیدنظر است.

دلایل اصلی جلب ثالث:

1. انتقال مسئولیت: طرف اصلی مدعی است که شخص ثالث مسئول اصلی دعوا است (مثلاً فروشنده‌ای که کالای معیوب را تحویل داده است).
2. تقسیم مسئولیت: طرف اصلی معتقد است که شخص ثالث در موضوع دعوا با او شریک در مسئولیت است.
3. احراز حق ثالث: یکی از طرفین می‌خواهد شخص ثالثی را وارد کند که حقی در دعوا دارد (مثلاً مالک مشترک یک مال).

مثال عملی:

فرض کنید الف (خواهان) از ب (خوانده) بابت خسارت ناشی از وقوع یک تصادف شکایت کند. ب معتقد است که مسئولیت این خسارت به دلیل نقص فنی وسیله نقلیه متوجه ج (شخص ثالث، سازنده وسیله نقلیه) است. در این صورت، ب می‌تواند با ارائه دادخواست جلب ثالث، ج را به دعوا وارد کند تا مسئولیت جبران خسارت را بر عهده او قرار دهد.

تحلیل حقوقی:

مواد ۱۳۶ تا ۱۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی ابزار مهمی را برای طرفین اصلی دعوا فراهم کرده است تا از طریق جلب ثالث، مسئولیت را به شخصی که در واقع مسئولیت‌پذیر است، منتقل کنند یا با تقسیم مسئولیت، از تضییع حقوق خود جلوگیری کنند. این مقررات نقش اساسی در تحقق عدالت و جلوگیری از صدور آرایی دارند که بدون حضور ذی‌نفعان واقعی صادر می‌شوند.