در بازار معاملات املاک، اسناد و مدارک مختلفی نقش کلیدی در اثبات مالکیت و انتقال ملک دارند. یکی از مهم‌ترین این اسناد بنچاق است. در این مقاله قصد داریم به طور کامل بررسی کنیم بنچاق چیست؟، از کجا باید تهیه شود؟، آیا بنچاق معتبر است؟ و چگونه می‌توان بنچاق ملک را استعلام گرفت؟ اگر در مسیر خرید یا فروش ملک هستید، دانستن این موضوعات برایتان حیاتی است.
فهرست محتوا
بنچاق چیست؟
بنچاق سندی رسمی و کتبی است که حاوی مشخصات کامل یک معامله ملکی است و معمولاً توسط دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می‌شود. در گذشته، بنچاق به‌عنوان سند مالکیت تلقی می‌شد اما امروزه با پیشرفت سامانه ثبت اسناد، بنچاق بیشتر نقش سند تنظیمی قبل از صدور سند تک‌برگ را دارد.
بنچاق شامل اطلاعاتی نظیر:
- مشخصات دقیق ملک (متراژ، موقعیت، نوع کاربری)
- مشخصات خریدار و فروشنده
- مبلغ معامله
- شماره ثبت سند
- امضا و مهر دفترخانه
است. این سند پس از تنظیم در دفترخانه و ثبت رسمی، نسخه‌ای از آن به مالک تحویل داده می‌شود.
بنچاق را از کجا باید تهیه کرد؟
برای تهیه بنچاق، ابتدا باید به یکی از دفترخانه‌های رسمی اسناد مراجعه کنید. بنچاق توسط سردفتر و با نظارت قانونی تنظیم می‌شود. پس از تنظیم و امضای طرفین، بنچاق به ثبت نهایی می‌رسد و نسخه‌ای از آن به هریک از طرفین معامله داده می‌شود.
اگر شما مالک ملک هستید و بنچاق خود را گم کرده‌اید یا نیاز به استعلام آن دارید، می‌توانید با مراجعه به دفترخانه‌ای که معامله در آن انجام شده یا با ارائه شماره سند، درخواست صدور المثنی بدهید.
نام دیگر بنچاق چیست؟
نام دیگر بنچاق در زبان عامه، سند رسمی ملک یا سند انتقال است. البته در گذشته به این سند، سند دفترچه‌ای هم گفته می‌شد که امروزه جای خود را به سند تک‌برگ داده است. با این حال، در محاوره و بین عموم، همچنان اصطلاح بنچاق به‌عنوان مدرک خرید و فروش ملک شناخته می‌شود.
آیا بنچاق معتبر است؟
بله، بنچاق سندی کاملاً رسمی و دارای اعتبار قانونی است. مادامی‌که به‌درستی در دفتر اسناد رسمی ثبت شده باشد و مهر و امضای سردفتر را داشته باشد، این سند قابل استناد در محاکم قضایی و سازمان ثبت اسناد کشور است. همچنین اگر ملک شما دارای سند تک‌برگ نباشد، بنچاق می‌تواند تنها مدرک اثبات مالکیت باشد.
البته توصیه می‌شود برای امنیت بیشتر، پس از دریافت بنچاق، درخواست سند تک‌برگ را نیز به اداره ثبت ارائه دهید تا سند مالکیت رسمی شما صادر شود.
روش استعلام بنچاق ملک
برای استعلام بنچاق ملک، راه‌های مختلفی وجود دارد:
1. مراجعه حضوری به دفترخانه
اگر شماره دفترخانه و شماره سند را دارید، می‌توانید به همان دفترخانه مراجعه کرده و نسخه استعلام‌شده یا المثنی را دریافت کنید.
2. مراجعه به سامانه ثبت اسناد
در حال حاضر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سامانه‌هایی برای استعلام سند رسمی راه‌اندازی کرده است که از طریق آن می‌توان از اعتبار سند و اطلاعات آن مطلع شد. البته برای استفاده از این خدمات، باید احراز هویت انجام شود.
3. استعلام از طریق اداره ثبت
در صورتی که شماره دفترخانه را نمی‌دانید یا دسترسی به آن ندارید، می‌توانید به اداره ثبت اسناد محل ملک مراجعه و با ارائه مشخصات کامل ملک و مالک، درخواست استعلام بنچاق بدهید.
تفاوت سند رسمی یا تک برگ رو با بنچاق
سند رسمی یا سند تک‌برگ و بنچاق هر دو از اسناد مهم ملکی هستند، اما تفاوت‌هایی با هم دارند. بنچاق سندی است که توسط دفترخانه اسناد رسمی در زمان انجام معامله تنظیم می‌شود و حاوی جزئیات معامله مانند مشخصات ملک، خریدار، فروشنده و مبلغ معامله است، اما سند تک‌برگ سندی است که توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور صادر می‌شود و به‌عنوان سند قطعی و نهایی مالکیت شناخته می‌شود. به‌عبارت دیگر، بنچاق سند تنظیم معامله است، ولی سند تک‌برگ سند اثبات مالکیت رسمی در دفاتر ثبت املاک محسوب می‌شود. برای ایمنی بیشتر حقوقی، توصیه می‌شود بعد از دریافت بنچاق، سند تک‌برگ هم تهیه شود.
جمع‌بندی
در پاسخ به سوال بنچاق چیست؟ باید گفت که این سند یکی از اصلی‌ترین اسناد مالکیت و انتقال ملک در ایران است که دارای اعتبار رسمی و قانونی است. اگر قصد خرید یا فروش ملک را دارید، مطمئن شوید که بنچاق به‌درستی تنظیم شده، و در صورت لزوم آن را استعلام بگیرید. همچنین توصیه می‌شود برای امنیت بیشتر، سند تک‌برگ را پس از دریافت بنچاق تهیه نمایید.