دادیاری یکی از بخش‌های مهم دادسرا است که وظایف خود را تحت نظارت و تعلیمات دادستان انجام می‌دهد. بر اساس ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری، دادیار در امور محوله، اختیارات مشابهی با دادستان دارد اما تحت نظر او فعالیت می‌کند. با این حال، تحقیقات مقدماتی تمام جرایم طبق ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری بر عهده بازپرس است، مگر در مواردی که:
- بازپرس کافی در دادسرا وجود نداشته باشد.
- جرم ارتکابی خارج از جرایم مندرج در ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری باشد.
جرایمی که به دادیاری ارجاع می‌شود:
✅ جرایمی که مجازات آن‌ها در ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری ذکر نشده است، از جمله:
- توهین و فحاشی
- تهدید و مزاحمت تلفنی
- ضرب و جرح‌های جزئی
- تخلفات صنفی و پزشکی
✅ پرونده‌هایی که به دلیل کمبود بازپرس، توسط دادستان به دادیار ارجاع داده می‌شوند.
✅ پرونده‌هایی که نیاز به تحقیقات مقدماتی اولیه دارند اما جرم آن‌ها سنگین محسوب نمی‌شود.
جرایمی که مستقیماً به بازپرسی ارجاع می‌شوند:
بر اساس ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، جرایم زیر به دلیل اهمیت و سنگینی، مستقیماً به بازپرسی ارجاع می‌شوند و در صلاحیت دادیار نیستند:
❌ جرایم مستوجب سلب حیات، قطع عضو یا حبس ابد (مانند قتل عمد و محاربه)
❌ جرایم تعزیری درجه سه و بالاتر (مانند جرایم مالی کلان و سرقت‌های مسلحانه)
❌ جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی
❌ جرایم سیاسی و مطبوعاتی
نقش دادیار در رسیدگی به پرونده‌ها:
🔹 انجام تحقیقات مقدماتی تحت نظارت دادستان
🔹 صدور قرارهای تأمین کیفری (مانند قرار کفالت یا وثیقه)
🔹 پیشنهاد صدور قرار نهایی (منع تعقیب، موقوفی تعقیب یا مجرمیت)
در صورتی که پرونده‌ای به دادیاری ارجاع شده باشد، مشورت با وکیل کیفری می‌تواند در تسریع روند رسیدگی و دفاع از حقوق متهم یا شاکی نقش مؤثری داشته باشد.