طبق ماده 12 قانون جدید شوراها و دادگاه‌های صلح، صلاحیت‌های این مراجع به تفصیل توضیح داده شده و بر این اساس دعاوی حقوقی همچون خلع ید به لحاظ صلاحیت محلی و صلاحیت ذاتی طبقه‌بندی شده‌اند.
فهرست محتوا
صلاحیت محلی در دعوای خلع ید
بر اساس ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی، دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول از جمله خلع ید باید در حوزه قضایی محل وقوع ملک طرح شود. برای مثال، اگر ملکی در تهران واقع باشد، دعوا در دادگاه یا مرجع صالح در تهران بررسی خواهد شد.
صلاحیت ذاتی در دعوای خلع ید بر اساس ماده 12 قانون جدید شوراها
ماده 12 قانون شوراها صلاحیت‌های دادگاه صلح را به موارد زیر محدود کرده است:
- دعاوی مالی تا سقف یک میلیارد ریال.
- دعاوی تصرف عدوانی، مزاحمت، و ممانعت از حق.
- دعاوی تخلیه عین مستأجره به جز موارد مرتبط با سرقفلی.
با توجه به این ماده، اگر دعوای خلع ید نیازمند رسیدگی به مالکیت نباشد و در چارچوب دعاوی تصرف عدوانی باشد، مرجع صالح دادگاه صلح یا شورای حل اختلاف خواهد بود. اما در مواردی که مالکیت موضوع دعواست یا ارزش دعوا از نصاب مقرر فراتر می‌رود، رسیدگی به دادگاه عمومی حقوقی ارجاع می‌شود.
نکات کلیدی درباره صلاحیت دادگاه صلح
- دعاوی که شامل مالکیت یا مباحث پیچیده حقوقی هستند، از صلاحیت دادگاه صلح خارج‌اند.
- آرای دادگاه صلح در بیشتر موارد قطعی است، مگر در شرایطی که ارزش دعوا از نصف نصاب مذکور بیشتر باشد یا موضوع مربوط به تخلیه عین مستأجره و تصرف عدوانی باشد.
استنادهای قانونی مرتبط
- ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف و دادگاه صلح
- ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی
- تبصره 5 ماده 12 قانون جدید شوراها
جمع‌بندی
با استناد به ماده 12 قانون جدید، دعوای خلع ید معمولاً در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی است، مگر در موارد خاص تصرف عدوانی یا مزاحمت که می‌تواند به دادگاه صلح ارجاع شود. انتخاب مرجع صالح به نوع دعوا و ارزش آن بستگی دارد و در موارد پیچیده به دادگاه‌های عمومی حقوقی ارجاع داده می‌شود.