چاقو و سلاح‌های سرد همواره در درگیری‌ها و نزاع‌های خیابانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و قانون‌گذار برای مقابله با این معضل، مجازات‌های سختی را برای حمل و استفاده از چاقو در نظر گرفته است. در این مقاله، جرم استفاده از چاقو در دعوا را بررسی کرده و مستندات قانونی مربوطه را تحلیل خواهیم کرد.
فهرست محتوا
بررسی جرم‌هایی که می‌توانند با حمل یا استفاده از چاقو رخ دهند
حمل یا استفاده از چاقو میتواند در شرایط متفاوت شامل جرم های متنوعی شود. برای مثال حتی حمل چاقو نیز در شرایطی میتواند عنوان مجرمانه داشته باشد.
در جرم استفاده از چاقو نکات بسیار کوچکی در نوع و اثبات جرم و شرایط جرم میتواند سرنوشت پرونده و طرفین آن را تغییر دهد. ما در این مقاله به بررسی موارد کلی پرداخته ایم اما جزییات میتواند بسیار مهم باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود حتما جزییات را با یک وکیل در میان بگذارید.
1- جرم تهدید با چاقو یا حمل چاقو
بر اساس ماده 617 قانون مجازات اسلامی:
“هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.”
نکته: در این ماده حتی حمل چاقو با سوءنیت یا تهدید نیز میتواند شامل مجازات شود.
مثال: فردی که با نشان دادن چاقو، قصد تهدید شخص دیگری را دارد، حتی بدون اینکه از آن استفاده کند، مجرم محسوب می‌شود. اما باید بتوانید تهدید کردن آن شخص را اثبات کنید.
2- مزاحمت و اخلال در نظم عمومی یا مانع از کسب و کار
طبق ماده 618:
“هر کس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب و کار باز دارد، به حبس از سه ماه تا یک سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.”
مثال: فردی که با در دست داشتن چاقو، موجب وحشت عابران و برهم زدن نظم عمومی شود، حتی اگر کسی را تهدید نکند، مجازات خواهد شد.
این ماده برای اشخاصی که به هر نحوی (با سلاح سرد یا بدون سلاح) از کسب و کار کسبه جلوگیری کند نیز مجازات تعیین کرده است.
3- ضرب و جرح
بر اساس ماده 614 قانون مجازات اسلامی:
“هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا شود، به حبس درجه شش محکوم خواهد شد. در مواردی که آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد، مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.”
مثال: شخصی که با چاقو فرد دیگری را مجروح کند، حتی اگر آسیب شدید نباشد، به مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
4- منازعه طبق ماده 615
بر اساس ماده 615:
“هرگاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند، هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می‌شوند: 1- در صورت منتهی شدن نزاع به قتل، حبس از یک تا سه سال. 2- در صورت منجر شدن به نقص عضو، حبس از شش ماه تا سه سال. 3- در صورت ضرب و جرح، حبس از سه ماه تا یک سال.”
مثال: درگیری خیابانی که چندین نفر در آن شرکت داشته باشند و از چاقو استفاده شود، مشمول این ماده خواهد بود.
شرایط تشدید مجازات طبق ماده 620
بر اساس ماده 620:
“هر گاه جرایم مذکور در مواد 616، 617 و 618 در نتیجه توطئه قبلی و دسته‌جمعی واقع شود، هر یک از مرتکبین به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهند شد.”
یعنی: اگر افراد با برنامه‌ریزی قبلی و به صورت گروهی مرتکب این جرائم شوند، مجازات آنها افزایش می‌یابد.
شرایط تخفیف در جرم استفاده از چاقو طبق ماده 38
جهات تخفیف مجازات عبارتند از:
- گذشت شاکی
- ندامت و حسن سابقه متهم
- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم (مثلاً درگیری ناشی از دفاع شخصی)
- مداخله ضعیف متهم در جرم
- خفیف بودن زیان وارده به بزه‌دیده
مثال: اگر فردی در یک درگیری، بدون قصد قبلی از چاقو برای دفاع از خود استفاده کند و شخص مقابل آسیب جزئی ببیند، دادگاه میتواند مجازات او را کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
حمل و استفاده از چاقو در نزاع‌ها میتواند عواقب کیفری سنگینی داشته باشد. قوانین ایران برای جلوگیری از خشونت‌های خیابانی، مجازات‌های سنگینی برای حمل، تهدید و استفاده از چاقو در نظر گرفته است. بهتر است افراد آگاهانه از این موارد پرهیز کنند تا دچار مشکلات قانونی نشوند.